Bsa kende ik wel, maar bse? Nooit van gehoord. Nu is dat wel anders. Net als iedereen in Nederland, werd ik er in de zomermaanden van 1996 mee doodgegooid. Geen Journaal, geen actualiteitenrubriek, geen krant, of men opende ermee. Alle media doken erop: net als staatssecretaris Terpstra van Volksgezondheid en minister Van Aartsen van Landbouw.
‘Vierenzestigduizend kalveren moeten worden afgemaakt,’ verordonneerden ze destijds kordaat op een persconferentie. De Europese Commissie en het buitenland reageerden verbaasd en verklaarden Nederland voor gek. ‘Een importverbod op Brits rundvlees: okay, maar waarom moeten al die kalveren hier worden afgemaakt?’ vroegen ook wetenschappers zich af. ‘De regering wil geen enkel risico nemen,’ luidde het antwoord van Terpstra en Van Aartsen.
‘Maar er is geen risico. Die jonge beesten hebben geen bse. De straat oversteken, dát is pas risico!’ zeiden de deskundigen.
64000 kalveren achter elkaar. Dat is een afstand van Amsterdam naar Eindhoven. Allemaal afgemaakt om niks. Kosten voor de gemeenschap: 50 miljoen gulden, en 150 miljoen schade voor de fokkers. Puur en alleen om het volk gerust te stellen. Maar uit onderzoek bleek dat het volk zich niet gek heeft laten maken en zich helemaal geen zorgen maakte!
Dus wat was dán de reden? De dadendrang van een kabinet. Zoveel beesten over de kling jagen, alleen om psychologische redenen, is natuurlijk waanzin. Een kabinet moet onnodige angst – zo die er al is – bestrijden en niet honoreren, want dat is slecht: slecht voor de volksgezondheid, voor de geestelijke volksgezondheid wel te verstaan.
De dadendrang van het kabinet rond de bse valt des te meer op als we die vergelijken met de aanpak van de varkenspest in 1997. Bijna 1 miljoen varkens zijn in dat jaar in de destructor verdwenen. Totale kosten voor de burger: meer dan drie miljard gulden! Iedereen was het er al zeer lange tijd over eens dat de enorme schaalvergroting en steeds verdergaande specialisatie binnen de bio-industrie een verhoogd risico met zich meebracht op een catastrofe als die nu plaatsvond. Maar de overheid wachtte en wachtte en wachtte. Ze wachtte ook, en doet dat nog steeds, met het preventief inenten van varkens tegen de pest. Onbegrijpelijk, in Oost-Europa gebeurt het al op grote schaal.
Zieke koeien en kalveren, zieke varkens en biggen, maar wie praat er over een zieke overheid?