Op haar vijftigste besloot ze tot een andere carrière. Niet langer alleen maar meningen geven op radio en tv, maar rechten studeren en advocaat worden. Al meer dan vier jaar zet ze zich nu in voor mensen die haar hulp heel erg goed kunnen gebruiken. Haar meningen zijn nog even kristalhelder en ze is nog steeds niet bang ze uit te spreken. Een boeiend gesprek met een betrokken vrouw.

We hebben afgesproken op haar kantoor aan Halfrond. Rotterdam-Zuid baadt in de herfstzon. De ontvangst is net zo hartelijk en spontaan als alle andere keren dat we elkaar, in de vele jaren dat we elkaar kennen, tegenkomen. Vaak ben ik te gast geweest bij het Radio 2-programma Spijkers met Koppen; Carrie was er altijd. Ze sprak daar een column. Zonder omhaal van woorden en gespeend van dikdoenerij wist ze altijd haar punt te maken. Menig boven-ons-gestelde moest het ontgelden.
Een mooie maar toch eenvoudige ruimte staat tot haar beschikking. Eén wand is helemaal gevuld met dossierkasten. Erboven hangt een schildje met de tekst: ‘Make Cookies, not war!’, een citaat van Cookie Monster.
De ventilator bromt zachtjes, de broodjes staan klaar om verorberd te worden.

(meer…)

‘Voetbal is de belangrijkste bijzaak’, zei Johan Cruijff ooit. De populariteit van de sport en vooral van de Eredivisie is groter dan ooit. De stadions zitten week na week vol. Jan Marijnissen in gesprek met Tom Egbers, de man die het gezicht is geworden van Studio Sport op de zondagavond en van onze nationale sport, voetbal.

tekst Jan Marijnissen foto Erik Hijweege

We hebben afgesproken in een etablissement in het roemruchte Olympisch Stadion, gebouwd ten behoeve van de Olympische Zomerspelen van 1928. Vanaf deze plek presenteert mijn gesprekspartner Andere Tijden Sport.
Belangrijke voetbal-, wieler- en atletiekwedstrijden vonden hier plaats. Hier won in 1962 de onlangs overleden Eusébio met zijn Benfica de finale van Europacup 1 van Real Madrid, met 5-1. Achtereenvolgens was het de thuishaven van Blauw-Wit, DWS en FC Amsterdam.

Het stadion stond ooit op de nominatie gesloopt te worden, maar het werd gered van de slopershamer en in 2000 geheel gerenoveerd en heropend. Nu vinden veel kleine ondernemers hier hun onderkomen én vinden er, natuurlijk, ook sportwedstrijden plaats. In deze winter wordt er zelfs geschaatst.

Mijn gedachten gaan terug naar een wedstrijd van Ajax tegen Feyenoord in de jaren zeventig in dit stadion. Voor de wedstrijd zag ik twee jongens in elkaar getrimd worden omdat ze een Feyenoordsjaal droegen. Later vluchtten massa’s mensen over de hekken, op de vlucht voor de meute die van de andere kant van het stadion het Feyenoordvak kwam belagen. Ik kan me niet herinneren ooit zo blij te zijn geweest met het bestaan van de ME. Het heeft jaren geduurd voor ik weer een eredivisiewedstrijd zou bezoeken.
De verwelkoming is allerhartelijkst. We houden het bij koffie en water.

Héracles of Herácles?
‘Het is Herácles. Zo is de afspraak in Almelo, al is er geen wetenschappelijk bewijs voor hoe de oude Grieken het uitspraken. Uit respect voor de club en de supporters zeg je dus Herácles. Behalve als je uit het rivaliserende Enschede komt; daar hoor je meestal Héracles.’ (meer…)

De code van het leven is ontrafeld, het DNA blootgelegd. Wat betekent dat voor de toekomst, voor zwangerschap en foetus, voor ziekte en genezing, voor leven en dood? Wordt het vermindering van menselijk leed of gaan de verzekeraars met de nieuwe kennis aan de haal?

Het valt me elke keer weer op: wij hebben in Noordoost-Brabant natuurlijk de Maas en nog wat slootjes, in het westen speelt het water een veel belangrijkere rol. Op weg naar Hans Galjaard in Krimpen aan den IJssel ondervind ik dat nog weer eens nadrukkelijk. Overal water, rivieren en kanalen, bruggen en sluizen en kruip-door-sluip-door-wegen. Zo’n navigator is echt een aanwinst.
Ik word door Hans en zijn vrouw hartelijk ontvangen en we hebben niet lang nodig om te besluiten ons gesprek buiten op het terras te houden. In de heerlijke nazomerzon drinken we thee, een eindje verderop snort een grasmaaier. De recorder zit in het borstzakje van Hans’ shirt.
Zoals alle mensen die elkaar goed kennen, tutoyeren we elkaar.

tekst Jan Marijnissen foto’s © Margot de Heide

De genetische informatie van de mens en de chimpansee stemt voor 98 procent overeen. Hoe kunnen we dan toch zo verschillen?
‘Het hele DNA bestaat uit drie miljard letters, en dan maal twee, van je vader en je moeder. Honderdduizenden eiwitten. Die verschillende twee procent bevat dus nog heel veel informatie, genoeg om ons fors van chimpansees te doen verschillen.’

Is het DNA inmiddels helemaal bloot­gelegd?
‘In 2001 mocht Clinton meedelen dat de code van het leven was ontrafeld. Het is allemaal veel sneller gegaan dan menigeen destijds dacht.’

Welke ziektes en afwijkingen kunnen we inmiddels via prenatale diagnostiek traceren?
‘Het zijn er heel veel, vooral erfelijke stofwisselingsziektes. Toen ik in 1969 met het onderzoek begon ging het nog om twintig, dertig ziektes. Vervolgens werden het er zestig, toen honderd. Vervolgens kwam de DNA-analyse, waardoor het een paar duizend ziektes werden die we daadwerkelijk kunnen vaststellen.’

Veel is dus al vroeg vast te stellen. Zullen we daardoor niet steeds kritischer worden?
‘Die kans bestaat. Je ziet het schuiven: bij de professionals, de mensen en de media. Mensen willen steeds meer weten, en laten zich daarbij nauwelijks weerhouden.’

Is straks het einde zoek?
‘Nee, want er zijn tal van sociale redenen waarom dat prenatale onderzoek niet zo’n grote vlucht is blijven nemen. Het aantal vrouwen dat vraagt om vruchtwateronderzoek is vrij stabiel. Bijvoorbeeld door het feit dat vrouwen op steeds hogere leeftijd zwanger worden van hun eerste kind. Na je dertigste neemt de kans op een kind snel af, waardoor die eerste zwangerschap dus extra kostbaar is. En een vruchtwaterpunctie is niet geheel zonder risico.
De meeste onderzoeken hebben nog steeds betrekking op het meest voorkomende syndroom van Down, één op zeshonderd. We kunnen dat met zekerheid vaststellen. Het einde is zoek wanneer we het prenataal onderzoek zouden uitbreiden met onderzoek naar risico’s op ziektes of afwijkingen, zeker op latere leeftijd. Daar ben ik dan ook tegen, omdat er geen rem meer is.’

Maar zullen onze morele waarden en daarmee onze opvattingen zich niet vroeg of laat voegen naar de technische mogelijkheden die er zijn?
‘Nee, dat geloof ik niet. Ik heb veel gereisd en ik heb in de Unesco gezeten. Ik weet hoe er op wereldschaal wordt gedacht: uiterst conservatief, zelfs de evolutieleer is nog lang geen gemeengoed, net als het recht van vrouwen om kinderen te krijgen. En let wel: ik heb het over hoogopgeleide mensen, vooral afkomstig uit Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. De stand van de technologie heeft zeker invloed op de moraal, maar onderschat niet hoe traditioneel heel veel mensen zijn.’

Misschien worden de maatschappelijke kosten wel een motief om meer te willen weten over de risico’s. Ik kan me voorstellen dat de zorgverzekeraars graag meer willen weten.
‘Ik ben lang niet altijd positief, maar ben dat wel over de overheid en de verzekeraars en het samenspel tussen die twee. Tot op heden is er door geen van beide op dit vlak druk uitgeoefend.’
(meer…)

Ontwikkelingshulp en noodhulp ondervinden steeds meer scepsis onder de bevolking. Hoe komt dat? Met welke dilemma’s is het werken aan vooruitgang in den vreemde omkleed? ‘Een samenleving is een ingewikkeld organisme. Ontwikkelingshulp moet praktisch en effectief zijn. Kennis van zaken over de omstandigheden en bescheidenheid als instelling zijn noodzakelijk. Dan werkt het’, aldus de directeur van Stichting Vluchteling, Tineke Ceelen.

tekst Jan Marijnissen foto’s Raymond de Vries

Mijn ontmoeting met Tineke Ceelen vindt plaats op het kantoor van Stichting Vluchteling aan de Stadhouderslaan in Den Haag. Op de kamer van Tineke staan de balkondeuren wagenwijd open; het is immers heerlijk weer buiten. We worden door een medewerker verblijd met koffie, thee en heerlijk vers fruit. Mijn oog valt op een apparaatje dat ik toevallig die week voor het eerst op tv had gezien. Een apparaatje dat zijn energie vergaart door middel van een zonnecel en gebruikt kan worden als lichtbron en telefoonoplader. Tineke vertelt enthousiast dat er tienduizenden van deze apparaatjes – Waka Wakas worden ze genoemd – worden uitgedeeld onder de vluchtelingen uit Syrië. ‘Het is een buitengewoon praktisch hulpmiddel wanneer je berooid op de flank van een berg zit en dus verstoken bent van elke vorm van comfort. En zon is daar volop.’
(meer…)

‘Wie zegt dat de aarde eraan gaat, bedoelt niet de aarde maar de mensheid. Een kleinzielig antropocentrisch wereldbeeld dat geen recht doet aan het feit dat de mens voor de aarde, zoals Mark Twain het zegt, niets meer is dan het likje verf op het topje van Eiffeltoren.’ Aldus emeritus hoogleraar Salomon Kroonenberg in zijn bekroonde boek De menselijke maat. Zijn onze zorgen overbodig? Tijd voor een gesprek over de aarde, de mens en het klimaat.

Tekst Jan Marijnissen Foto’s Suzanne van de Kerk

(meer…)

De financiële wereld veroorzaakt problemen, en het volk mag de mensen kiezen die die problemen gaan oplossen. Zo verhoudt zich de macht van de financiële sector tot de democratie. Veel mensen die in de fout zijn gegaan, zeggen dat ze het deden omdat het kon. De financiële sector moet weer dienstbaar worden aan de reële economie. Aldus Joris Luyendijk, journalist te Londen.

Onderweg naar het kantoor van The Guardian, waar ik met Joris Luyendijk heb afgesproken, zie ik de kolossen van HSBC, Citibank, Barclays en KPMG. Ik ben ruim op tijd en kan dus nog even rondkijken in de omgeving van King’s Cross en St. Pancrasstation. De zon schijnt. Overal waar je kijkt zijn bouwactiviteiten: dit stukje Londen krijgt een stevige opknapbeurt. Het is er lawaaiig en dynamisch, zoals een metropool hoort te zijn.

Op het afgesproken tijdstip treffen we elkaar in de trendy lounge op de eerste verdieping. Samen gaan we een verdieping hoger, een verdieping met een enorm oppervlak en vele honderden journalisten achter beeldschermen. We belanden in een kleine stiltewerkplek waar we net met z’n tweeën in passen. Maar het is er stil. De recorder zal de volle twee uur op Joris’ schoot liggen.

Tekst Jan Marijnissen Foto’s Ilvy Njiokiktjien

(meer…)